Welkom bij Octopus divers

De Doggersbank, de Klaverbank en het Friese Front worden extra beschermd. Staatssecretaris Van Dam schrijft aan de Tweede Kamer dat ze definitief zijn aangewezen als beschermd gebied op zee.

Door de beschermde status wordt vissen beperkt tot een paar aangewezen locaties en is het niet meer toegestaan netten te gebruiken die schade veroorzaken aan de bodem. De gebieden liggen in de Noordzee op zo’n 80 tot 270 kilometer ten noordwesten van Den Helder. De staatssecretaris spreekt van unieke plekken.

De Doggersbank is de grootste zandbank in de Noordzee en strekt zich uit over het Britse, Nederlandse en Duitse continentaal plat. Bij de bescherming werkt Nederland met de twee andere landen samen. De bank wordt gekenmerkt door overstroomde zandbanken die tussen 20 en 100 meter diep liggen.

Volgens Van Dam wordt de Noordzee gezonder door de nieuwe status van de drie gebieden.

Op de bodem van de Finse Golf is een uitzonderlijk goed bewaard oorlogsschip uit het begin van de 18e eeuw teruggevonden. Het schip ligt 62 meter diep, door het koude en diepe water is de houten constructie van het schip vrijwel intact. Alle kanonnen staan zelfs nog op het dek. Vermoedelijk behoort het schip tot de Admiraliteit van West-Friesland en is het in 1708 gebouwd in Medemblik. Nooit eerder is een Nederlands oorlogsschip uit de Gouden Eeuw in zo’n goede staat teruggevonden.

De ontdekking
De Finse Maritieme Dienst vond het schip al zo’n tien jaar geleden bij werkzaamheden. Pas in 2014 doken maritiem archeologen en diepzeeduikers naar het wrak. Het bleek een oorlogsschip van 35 meter lang met drie masten, waarvan er nog één overeind staat. Het schip is vermoedelijk op een rots onderwater lek geslagen en rechtstandig gezonken.
Uit de bouwwijze bleek dat het schip van rond 1700 moest dateren. Na de vondst leidde het Finse bureau SubZone een onderzoek in Zweedse en Russische archieven om de identiteit van het zogeheten ‘Kalbådagrund gunship’ vast te stellen. Toen duidelijk werd dat het geen Zweeds of Russisch schip betrof, werd de informatie met andere landen gedeeld.

De identificatie
De identificatie van het oorlogsschip kwam eind 2015 in een stroomversnelling toen de Medemblikker historicus Peter Swart een oude zeekaart vond waarop de locatie van een scheepsramp stond aangegeven. Op de zeekaart staat de tekst ‘hier is het Noord-Hollands oorlogschip op gebleven 1715’. Uit zijn onderzoek bleek dat in dat jaar slechts een oorlogsschip uit Noord-Holland niet meer naar huis terugkeerde. Gemeentelijk archeoloog Michiel Bartels heeft contact gezocht met archeologen in Finland of zij een scheepswrak op deze plaats kenden. Al binnen enkele dagen volgde een enthousiaste reactie: “Yes, we have found your ship!”.

De combinatie van de afmetingen, de bewapening, de locatie en de Hollandse scheepsbouwtraditie maakt het voor 95% zeker dat het hier om het fregat Huis te Warmelo gaat.

Frank Streng, burgemeester van Medemblik, is enthousiast over de vondst van dit Medemblikker oorlogsschip: “Dit is een unieke vondst. Het geeft de eeuwenlange maritieme identiteit van onze stad aan”.

Vervolgonderzoek
Het is de bedoeling dat deze zomer een duikteam van het Finse onderzoeksbureau SubZone opnieuw afdaalt naar het oorlogsschip. Het vervolgonderzoek richt zich op de definitieve identificatie van het schip. Dit kan door het nemen van houtmonsters voor jaarringonderzoek om te zien hoe oud het schip is, bestudering van allerlei details als de kanonnen en het maken van een 3D model van het hele wrak. Het meest wordt verwacht van de bestudering van de spiegel, de achterzijde van het schip. De spiegel is traditioneel voorzien van ornamenten en de scheepsnaam.

Het onderwater museum ‘Museo Atlántico’ op Lanzarote is geopend en vanaf 25-02-16 voor iedereen toegankelijk!

Kunstenaar Jason de Caires Taylor is bekend vanwege zijn onderwater creaties. Hij creëerde eerder ´s werelds eerste onderwater beeldenpark bij Grenada in het Caribisch gebied en een onderwatermuseum aan de kust van Cancún in Mexico.

In het museum in Lanzarote zullen uiteindelijk 300 individuele beelden en een kunstmatig rif worden gecreëerd waar het onderwaterleven kan gedijen.

Het beeldenmuseum is gevestigd in een beschut gebied bij Coloradas, Playa Blanca op een diepte van 12 tot 15 meter. Duiken en snorkelen tussen de beelden,…een magische ervaring! Om een indruk te krijgen boven-, en onderwater kijk eens hier.

Let op maanvissen!

Wie een flinke strandwandeling maakt in december of januari, heeft een redelijke kans om een maanvis te vinden. De eerste maanvis van het seizoen is al weer gevonden, op Hooksiel in het Duitse waddengebied, bij de Wesermonding, op 12 december. De vorige was op 14 januari van dit jaar, op Texel.

In deze tijd van het jaar trekken maanvissen van het noorden naar het zuiden. Daarbij hebben ze de kans om in de Noordzee terecht te komen. De vissen zijn oceanen gewend en hebben geen ervaring met ondiep water. Zo komt het wel voor dat ze hulpeloos, maar nog levend aanspoelen op de zuidelijke stranden van de Noordzee. In de zomermaanden worden er soms ook maanvissen gevonden in het waddengebied. In augustus 2012 zwom er eentje rond bij de steiger van de Cocksdorp. Maanvissen komen in alle oceanen en aangrenzende zeeën voor. Het zijn trage planktoneters. Ze worden vaak plat opzij dobberend aan de oppervlakte gezien, alsof ze aan het zonnebaden zijn. Zwemmen doen ze gewoon rechtop.

Zeldzame grote maanvissen

Meestal stranden langs onze kust kleine exemplaren van zo’n 50 centimeter. De grootste maanvis die in de Nederlandse wateren is gevonden, spoelde in december 1889 aan op Ameland. Dat dier was 2,73 meter hoog en 2,23 meter lang. De laatste keer dat er een grote werd gezien in de Noordzee was eind november 1998, toen vissers er één vingen in de Silver Pit. Dit dier was 1,78 meter lang, 2,24 meter hoog en woog 251 kilo. Maanvissen kunnen tot vier meter groot worden. Dan wegen ze meer dan twee ton. Het zijn daarmee de zwaarste beenvissen en ze leggen ook de meeste eieren.

Kenmerken

Er zijn maar weinig vissen die er zo merkwaardig uitzien als maanvissen. Er is geen overgang te zien tussen kop en lichaam, daarom worden ze ook wel ‘zwemmende kop’ genoemd. Aan die vreemde vorm en hun stugge en ruwe huid hebben ze hun wetenschappelijke naam te danken; Mola Mola oftewel ‘molensteen’.

Als de vis zijn schaapjes op het droge heeft, stopt hij met de gevaarlijke migratie van rivier naar oceaan en weer terug naar de rivier.

Die opmerkelijke ontdekking hebben wetenschappers gedaan. De onderzoekers bestudeerden Salvelinus malma malma, een vis die in rivieren in het zuidwesten van Alaska woont. In de zomermaanden reist de vis naar de oceaan om zijn buikje vol te eten en flink te groeien. Zo’n reis naar de oceaan is noodzakelijk, maar niet zonder gevaren. Want in de oceanen is niet alleen veel meer voedsel te vinden dan in de rivieren; er zijn ook veel meer roofdieren die wel een visje lusten.

In de rivier
Wetenschappers hebben nu ontdekt dat deze vis op het moment dat deze ongeveer 30 centimeter lang is, met vervroegd pensioen gaat. De vis blijft dan permanent in de rivier en migreert niet meer richting de oceaan. “Voor zover we weten heeft nog niemand ooit een populatie vrij grote vissen gezien die terugkeren naar zoet water en daar vervolgens voor de rest van hun leven blijven,” stelt onderzoeker Morgan Bond.

Gevaarlijk
Kleine vissen trekken aan het begin van de zomer richting de oceaan om daar hun buikjes rond te eten en weer terug te keren naar de rivieren. Dat de reis naar en in de oceaan gevaarlijk is, nemen ze voor lief, omdat ze door deze reis flink kunnen groeien. Vissen die reeds groot zijn, zullen tijdens een reis naar de oceaan niet meer zo sterk groeien, maar lopen wel het risico dat ze een roofdier tegen het lijf lopen. En dus gaan deze grote vissen met pensioen; ze maken de reis naar de oceaan niet langer.

Kou en zalm
Natuurlijk hebben zelfs grote vissen wel voedsel nodig om in leven te blijven; de opgebouwde vetreserves raken een keer op. Om in leven te kunnen blijven, maken de gepensioneerde vissen handig gebruik van twee gebeurtenissen. Ten eerste van de lage watertemperatuur van de rivier gedurende de winter en lente. De stofwisseling van de vissen gaat in deze seizoenen trager en zo besparen ze energie. Daarnaast is er in de zomer in de rivieren wel wat voedsel te vinden. Rode zalmen leggen dan hun eitjes en die eindigen veelvuldig in de maag van S. malma malma. Kleine S. malma malma kunnen op basis van die eitjes alleen niet voldoende groeien, maar grote exemplaren kunnen het met dit ‘pensioentje’ wel uitzingen.

Tenminste: op dit moment. Want ook de pensioenfondsen van deze vis staan er niet zo best voor. Als de rivieren door toedoen van klimaatverwarming opwarmen, zullen de vissen wellicht niet in staat zijn om een jaar lang van hun reserves te leven.

Vis springt op het land als hij het te warm heeft!

Op een warme zomerdag spring jij het liefst in de koude Noordzee, maar dat geldt niet voor de Kryptolebias marmoratus. Dit visje gaat aan wal om af te koelen.

De kleine tandkarper leeft in brak en zoet water tussen Florida en Brazilië, zoals in ondiepe waterlopen waar weinig zuurstof is. De watertemperatuur kan flink oplopen en soms zelfs 38 graden Celsius bereiken. Dat is een reden voor K. marmoratus om op het land te springen.

Uit een onderzoek van wetenschappers van de Universiteit van Guelph blijkt dat de vis aan wal gaat als de watertemperatuur stijgt. Eenmaal uit het water daalt de lichaamstemperatuur van de vis razendsnel. De onderzoekers maakten gebruik van vochtig filterpapier. Na een minuut op het vochtige filterpapier was de lichaamstemperatuur van de vis lager dan de temperatuur van het papier.

Overigens springt de K. marmoratus vaker uit het water, bijvoorbeeld omdat het visje ruzie heeft met andere vissen of omdat hij op zoek is naar voedsel. “De belangrijkste reden is echter om af te koelen”, beweert onderzoeker Pat Wright. “Dankzij klimaatverandering stijgen de watertemperaturen en zullen de vissen vaker gaan springen. Binnen enkele seconden koelt een vis al af.”